W Berlinie obradował jubileuszowy kongres Renovabis

Pod hasłem „Wszyscy będą jedno. Ekumenizm w Europie Środkowo-Wschodniej – zadanie i ubogacenie” obradował w dniach 15-16 września jubileuszowy, 25. kongres Renovabis – Inicjatywy Solidarności Katolików Niemieckich z Narodami Europy Środkowej i Wschodniej. Z powodu pandemii koronawirusa spotkanie odbyło się w systemie hybrydowym: ponad 200 delegatów z 30 krajów uczestniczyło w nim wirtualnie, a tylko 50 osób zgromadziło się na miejscu – w berlińskiej Akademii Katolickiej.

Przedstawiciele Kościołów z tej części kontynentu podkreślili coraz większe znaczenie stosunków ekumenicznych w tym regionie. Bliskie stosunki między katolikami, protestantami i prawosławnymi są coraz ważniejsze w sytuacji, gdy rośnie liczba ludzi bezwyznaniowych – powiedział arcybiskup Berlina Heiner Koch, który w Konferencji Biskupów Niemieckich jest opiekunem Renovabis. Przypomniał, że celem ekumenizmu jest nie „powszechny Superkościół”, ale „pojednana różnorodność” różnych wyznań, złączonych wspólną wiarą w Chrystusa”.

Katolicki arcybiskup Belgradu Stanislav Hočevar zaapelował o większe uwzględnienie korzeni historycznych. Odmienna historia w każdym z krajów Wschodu w porównaniu z Zachodem Europy jest jedną z przyczyn rozwoju ekumenizmu „pełnego pozytywnych, ale też negatywnych niespodzianek”. Na przykład największym problemem dla narodów bałkańskich jest wypracowanie jednolitej interpretacji ich pełnej konfliktów historii. Do tego potrzebne są spotkania i dialog, które promuje Renovabis, stwierdził były przewodniczący Międzynarodowej Konferencji Biskupiej św. Cyryla i Metodego (skupiającej hierarchów z Serbii, Macedonii Północnej, Kosowa i Czarnogóry), członek Papieskiej Rady ds. Jedności Chrześcijan.

Opatka praskiego opactwa benedyktynek Venio, Francesca Šimuniová OSB podkreśliła, że w stosunkach ekumenicznych chrześcijanie muszą być wzorem wzajemnego poszanowania odrębności. Wtedy będą „promieniować misyjnie” także na innych ludzi. „Ekumenizm oznacza dla mnie przyjaźń, prawdziwe zainteresowanie innymi, moimi bliźnimi” – wskazała przełożona prasko-monachijskiego opactwa Venio. Z jej stwierdzeniem zgodzili się wszyscy uczestnicy konferencji.

Teolog prawosławny Jewgienij Pilipienko z Patriarchatu Moskiewskiego przestrzegł przed podniosłą formą ekumenizmu, wspieraną jedynie przez ekspertów. Jego zadaniem stosunki między Kościołami muszą być także mocniej zakorzenione w społeczeństwach krajów, których dotyczą. „Na dobrze nawodnionej ziemi, w sprzyjającym klimacie drzewo stosunków ekumenicznych może dobrze rosnąć i się rozwijać” – tłumaczył teolog rosyjski.

Odchodzący ze swojej funkcji dyrektor Renovabis Christian Hartl zwrócił uwagę, że „w ramach organizacji pomocowej rozwinęła się sieć relacji i przyjaźni, w której ramach można dyskutować nawet na kontrowersyjne tematy”. Ponadto Renovabis jest „rzecznikiem” spraw ludzi z Europy Wschodniej, którzy na Zachodzie są często pomijani. Następca Hartla od 1 października – Thomas Schwartz wyjaśnił, że organizacja nie postrzega swoich partnerów jako „petentów”, lecz promuje ich projekty „na poziomie oczu”.

Renovabis, najmłodsze katolickie dzieło pomocy w Niemczech, powołał do życia w 1993 tamtejszy episkopat z inicjatywy Centralnego Komitetu Katolików Niemieckich (ZdK). Swoją nazwę wywodzi od słów Psalmu 104: „Emitte spiritum tuum… et renovabis faciem terrae” (Ześlij swego Ducha… i odnowisz oblicze ziemi; Ps 104, 30).

Oprócz działalności pomocowej od 1997 Renovabis organizuje co roku kongresy międzynarodowe. Służą one wymianie informacji i dyskusji nad ważnymi zjawiskami w Kościele i społeczeństwach Europy Środkowej i Wschodniej oraz poruszają tematykę mającą znaczenie dla całego kontynentu. Ubiegłoroczny, 24. kongres w dniach 8-10 września odbył się po raz pierwszy wyłącznie online. Jego przewodnim tematem był „Covid-19: nowe wyzwanie dla Kościoła i społeczeństwa na Wschodzie i Zachodzie Europy”.