„Wolność, którą mam na myśli…” – obraduje 27. Międzynarodowy Kongres Renovabis

Pod hasłem „Wolność, którą mam na myśli… Europa między przebudzeniem, rozczarowaniem i zagrożeniem” – obraduje w Monachium w dniach 12-14 września 27. Międzynarodowy Kongres Renovabis. Pierwszy dzień obrad był poświęcony 30-leciu istnienia tego najmłodszego dzieła pomocy Kościoła katolickiego Niemiec Europie Wschodniej. W kongresie z Polski uczestniczy arcybiskup senior Wiktor Skworc.

Podczas spotkania były prezydent Niemiec Joachim Gauck poradził Zachodowi, aby był bardziej świadomy poglądów mieszkańców Europy Wschodniej. „Europa Zachodnia potrzebuje czegoś z ducha zaufania i umiłowania wolności, który panuje na przykład w krajach bałtyckich, w Polsce, ale także w Mołdawii”, powiedział Gauck. Podkreślił, że w obliczu rosyjskiej agresji na Ukrainę ważne jest, aby uczyć się z historii: „Musimy wspierać tych, którzy są gotowi walczyć o swoją wolność, lub tak jak teraz – bronić jej” – zaznaczył.

Gauck wezwał do znacznych poświęceń finansowych, jeśli będzie to konieczne. Nie wiadomo jeszcze, jak zakończy się ta wojna. „Wiemy natomiast, jaka jest stawka – dla Ukrainy, ale także dla nas, dla wolnych narodów jako całości” – stwierdził. Rosja uznała liberalne demokracje w Unii Europejskiej i NATO za wrogów. „Celem wojennym Kremla jest niekoniecznie zniszczenie fizyczne, ale wewnętrzna erozja „naszych zdolności strategicznych, naszej woli i naszych wartości”, zaznaczył były prezydent Niemiec.

Gauck zwrócił uwagę, że Rosja rozszerzyła działania wojenne na działania niemilitarne. Obejmują one dezinformację i propagandę, sabotaż gospodarczy, kulturowy i humanitarny. Wśród nich znalazły się również groźby użycia broni nuklearnej. ”Jako zdolne do obrony demokracje musimy dostosować się do tego wyzwania i zademonstrować naszą zdolność do działania. Nie możemy zastygnąć w strachu. Ludzie mogą przezwyciężyć swój strach, tak jak ponad 30 lat temu zrobili to w krajach za żelazną kurtyną” – przypomniał.

Podczas nieszporów poprzedzających obrady kard. Reinhard Marx, wezwał Kościoły, aby stały się budowniczymi mostów między Europą Wschodnią i Zachodnią. Arcybiskup Monachium i Fryzyngi podkreślił, że Kościoły nie mogą być częścią problemu, ale powinny przyczyniać się do jego rozwiązania. Wyraził też uznanie dla pracy Renovabis i jej wkład w dialog. „Nawet jeśli nie jest to łatwe, dialog musi być wciąż na nowo poszukiwany”, przekonywał purpurat.

Jednocześnie kard. Marx nawiązał do początków liczącej już 30 lat organizacji pomocowej, która ma swoją siedzibę we Fryzyndze. Przypomniał, że po upadku komunizmu trzeba było pomagać przede wszystkim w budowie różnych obiektów. Ale do dziś najważniejszą rzeczą jest inwestowanie w ludzi i w ich motywację, w ich umysły i serca. „Papież Jan Paweł II porównał Europę do dwóch płuc. Aby mogły one oddychać, należy wciąż na nowo dążyć do dialogu między Wschodem a Zachodem, aby nie pogłębiała się alienacja”, stwierdził kard. Marx.

Renovabis, najmłodsze katolickie dzieło pomocy w Niemczech, powołał do życia w 1993 tamtejszy episkopat z inicjatywy Centralnego Komitetu Katolików Niemieckich. Swoją nazwę wywodzi od słów Psalmu 104: „Emitte spiritum tuum… et rebovabis faciem terrae” (Ześlij swego Ducha… i odnowisz oblicze ziemi; Ps 104, 30).

Renovabis działa aktywnie w 29 byłych krajach komunistycznych. Według jego własnych informacji od 1993 r. wsparto prawie 26 tys. projektów kwotą ponad 842 mln euro. Pieniądze na te cele pochodzą głównie ze zbiórek do puszek w całych Niemczech w ramach tzw. akcji zielonoświątkowej, a także z darowizn i środków rządowych. W 2022 r. dzieło odnotowało najwyższą w swojej historii kwotę zebranych pieniędzy – w sumie 14,9 mln euro.

Dotychczas wsparcie koncentrowało się na projektach kościelnych i obywatelskich, takich jak budowa szkół i domów parafialnych. Od początku rosyjskiej agresji Renovabis udziela również pomocy doraźnej na Ukrainie. Wspierane są m.in. dystrybucja żywności i awaryjnych generatorów prądu, a także opieka i wsparcie dla ukraińskich ofiar wojny oraz uchodźców na Ukrainie i poza jej granicami, czy opieka psychologiczna dla dzieci z traumami wojennymi. Ogólna suma pomocy doraźnej to ponad 30 mln euro.

Oprócz działalności pomocowej od 1997 Renovabis organizuje co roku kongresy międzynarodowe w celu wymiany informacji i dyskusji nad ważnymi zjawiskami w Kościele i społeczeństwach Europy Środkowej i Wschodniej oraz podejmowania tematów mających znaczenie dla całego kontynentu. Coroczne Międzynarodowe Kongresy Renovabis stały się trwałą instytucją mającą na celu promowanie „intelektualnego otwarcia na Wschód”.

Ostatnie dwa kongresy odbyły się w nietypowym systemie z powodu pandemii koronawirusa. 24. kongres we wrześniu 2020 obradował po raz pierwszy wyłącznie online. Jego przewodnim tematem był „Covid-19: nowe wyzwanie dla Kościoła i społeczeństwa na Wschodzie i Zachodzie Europy”. Jubileuszowy, 25. kongres organizacji w dniach 15-16 września 2021 w Berlinie przebiegał w systemie hybrydowym pod hasłem „Wszyscy będą jedno. Ekumenizm w Europie Środkowo-Wschodniej – zadanie i ubogacenie”. Ubiegłoroczny kongres odbył się pod hasłem „Wyjazd za lepszym życiem? Wyzwania uczciwej migracji zarobkowej”.