Wystawa Efrema Klawittera w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej

„Droga realizacji życia zakonnego i jednocześnie artystycznego to jest ciekawy przykład na współczesne czasy, gdy szukamy tych wspólnych dróg duchowości i sztuki” – powiedział bp Michał Janocha, przewodniczący Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Konferencji Episkopatu Polski otwierając wystawę artysty-kapucyna o. Efrema Marii Klawittera 24 czerwca br. w Warszawie.

Wystawa zatytułowana „Zanurzony w Pięknie”, otwarta w 50. rocznicę śmierci o. Efrema, prezentuje ok. 100 prac artysty ze zbiorów Biblioteki Narodowej oraz braci kapucynów. Są wśród nich akwarele, portrety malowane kredką, reprodukcje rzeźb Klawittera, ale także jedna oryginalna rzeźba, projekty witraży.

Wystawę otworzył nowy dyrektor Muzeum dr Piotr Kopszak. Licznie przybyli zakonnicy wraz z prowincjałem prowincji warszawskiej o. Łukaszem Woźniakiem. Swoimi wspomnieniami o współbracie Efremie podzielił się o. Gabriel Bartoszewski, który 50 lat temu wygłosił kazanie nad trumną Klawittera, będąc w tamtym czasie prowincjałem. Z żalem zauważył, że o. Efrem namalował także jego portret, który niestety zaginął.

Stanisław Klawitter (imiona zakonne Efrem Maria) był rzeźbiarzem, malarzem i grafikiem. Urodził się w 1894 r. w Kcyni w ówczesnym zaborze pruskim. W latach 1911- 1914 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie oraz w szkole malarskiej benedyktynów w Beuron w Bawarii.

W czasie I wojny światowej wcielono go do armii pruskiej i wysłano na front francuski. Latem 1918 r. wziął udział w bitwie pod Marną. Pod koniec wojny został karnie przeniesiony do Wrocławia za skrytykowanie zbombardowania przez Niemców katedry w Reims.

Na Śląsku poznał więzionego kapucyna z Belgii, o. Efrema Facona, pod którego wpływem postanowił wstąpić do zakonu. W 1920 r. we wspólnocie Braci Mniejszych Kapucynów przyjął imię zakonne Efrem Maria. Studiując filozofię i teologię w Seminarium Ojców Franciszkanów w Krakowie zaprojektował okładkę do pierwszego numeru czasopisma „Rycerz Niepokalanej”, który ukazał się w styczniu 1922 r. Część formacji zakonnej odbywał w Belgii, w klasztorze, gdzie gwardianem był inspirator jego powołania – o. Facon.
W 1925 r. wykonał 28 rysunków do „Kwiatków św. Franciszka”, dzięki którym stał się popularny w środowisku franciszkańskim.

Większość swojego życia spędził w klasztorach na Zachodzie: w Niemczech, Włoszech, Belgii i Hiszpanii. Jego prace artystyczne: rzeźby, medaliony, freski, rysunki, akwarele, witraże oscylują najczęściej wokół tematyki franciszkańskiej i religijnej, ale artysta malował też pejzaże. W okresie międzywojennym stworzył pomniki książąt Kościoła: kard. Desire Merciera, który udzielił Klawitterowi święceń kapłańskich i z którym artysta był zaprzyjaźniony, oraz kard. Edmunda Dalbora. Monumentalna rzeźba polskiego kardynała znajduje się w bazylice gnieźnieńskiej.

O. Efrem wrócił do kraju mając 71 lat; jedną z ostatnich jego prac był projekt witraży do kościoła farnego w rodzinnej Kcyni. Zmarł w warszawskim klasztorze kapucynów w 1970 r. i został pochowany w kryptach.

Prace artysty będą wystawiane w Muzeum Archidiecezjalnym od 25 czerwca do 11 września.

Sympozjum poświęcone życiu i twórczości o. Efrema Klawittera odbędzie się 9 września br. w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej.

Fot. Dorota Giebułtowicz