Zakończyła się XXIII Międzynarodowa Konferencja z cyklu „Rola chrześcijan w procesie integracji europejskiej”

W Krakowie zakończyła się dwudniowa Międzynarodowa Konferencja z cyklu „Rola chrześcijan w procesie integracji europejskiej”, w tym roku pod hasłem „Konsekwencje wojny. Jaka będzie Europa? Jaka będzie Polska?”. Podczas paneli dyskusyjnych i prelekcji specjalistów z Polski i Europy poruszano aktualne i ważne społecznie tematy. Przyznano także nagrody In Veritate Fundacji im. Bp Tadeusza Pieronka. Tegoroczni laureaci to przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola i redaktor senior „Tygodnika Powszechnego” ks. Adam Boniecki.

– Wielu uczestników konferencji podkreślało, że podjęte tematy dotknęły ich osobiście. Okazało się, że wojna i agresja Rosji na Ukrainę na tyle zmieniła nasze myślenie, że zaczynamy sobie zadawać dramatyczne pytanie o przyszłość i utrzymanie obecnego porządku, którego gwarantem od strony wojskowej jest NATO, a od politycznej Unia Europejska. Jeśli ktoś podważa te fundamenty bezpieczeństwa, zwyczajnie szkodzi Polsce – powiedział KAI ks. Kazimierz Sowa.

Rafał Budnik, prezes Zarządu Fundacji im. bp. Tadeusza Pieronka, wyraził zadowolenie z bardzo dużego zainteresowania konferencją. Aula konferencyjna na każdej dyskusji była wypełniona słuchaczami – przedstawicielami świata polityki, nauki, kultury, mediów, działaczami społecznymi, studentami, duchownymi. Uczestnicy chętnie korzystali z możliwości zadawania pytań panelistom, a w przerwach dyskusje były kontynuowane.

Jednym ze słuchaczy był Vladyslav Yatsenko, dziennikarz pochodzący z Ukrainy. „W Ukrainie ludzie cały czas obawiają się, że Zachód zmęczy się wsparciem i rozmowami o przyszłości Ukrainy. Tegoroczna edycja Konferencji udowadnia, że społeczeństwo, środowisko ekspertów i przedstawicieli Kościoła w Polsce wciąż pragną pomóc Ukrainie w walce, że sprawa Ukrainy jest wspólna. Niezwykle ważne słowa powiedział o. Serhiy Dmytriev o tym, że Polska przyjęła wszystkich uchodźców z Ukrainy, nie dzieląc na lepszych czy gorszych. Ciekawe dla mnie były także rozmowy o tym, czy warto rozmawiać z agresorem i negocjować z nim o pokoju. Dialog i demokratyczne wartości nie sprawdzają się w każdym przypadku” – mówi w rozmowie z KAI.

Konferencję pierwszego dnia otworzyli Rafał Budnik, Andrzej Halicki, współprzewodniczący Delegacji Polskiej w Grupie EPL w PE, dr Adam Jarubas, współprzewodniczący Delegacji Polskiej w Grupie EPL w PE i ks. dr Manuel Barrios Prieto, sekretarz generalny COMECE.

Ks. Prieto, nawiązując do trwającej wojny w Ukrainie podkreślił, że ma ona konsekwencje dla wspólnot Unii Europejskiej, w tym wspólnot kościelnych. Przywołując marcową audiencję COMECE u papieża Franciszka powiedział, że Ojciec Święty powiedział o dwóch marzeniach ważnych dla obecnej Europy: o jedności i o pokoju. „To marzenie było u podstaw ojców założycieli Unii Europejskiej. Jan Paweł II powiedział, że Europa ma na nowo odkryć swoją tożsamość. To było rozpaczliwe wołanie Jana Pawła II w Santiago de Compostela, gdzie papież z Polski krzyknął: Europo, odkryj siebie na nowo” – mówił ks. Prieto.

– Powinniśmy spojrzeć poza to, co doraźne. Potrzebna jest dyplomacja, która pozwoli na jedność, a nie tworzenie podziałów. Kościół ma ludzi formować, jak mówił papież Franciszek do COMCE. Nawoływał do formowania takiego, by ludzie umieli odczytywać znaki czasu, zinterpretować projekt jedności. By wciąż poszukiwali metod tworzenia pokoju – mówił sekretarz generalny COMECE, wskazując na wagę komunikacji, która jest podstawą dobrych relacji międzyludzkich, tworzenia wspólnej wizji i działania.

Wykład wprowadzający w dwudniowe dyskusje wygłosił abp. Grzegorz Ryś, metropolita łódzki. Omówił rozwój chrześcijańskiej doktryny o wojnie sprawiedliwej. „Nie wojna a solidarność okazuje się gwarantem sprawiedliwego pokoju” – mówił za św. Janem Pawłem II.

W pierwszej dyskusji dr Jan Olbrycht (wiceprzewodniczący Grupy EPL w Parlamencie Europejskim), prof. Rocco Buttiglione (wykładowca Instytutu Filozoficznego Edyty Stein w Granadzie), prof. Marek Safjan (były Prezes Trybunału Konstytucyjnego, sędzia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej) zastanawiali się, jak wojna zmieniła Unię Europejską.

Omówiono konsekwencje wojny dla Kościołów i wspólnot wyznaniowych. W debacie udział wzięli prof. Antoine Arjakovsky (dyrektor ds. badań w Collège des Bernardins w Paryżu i prezes Stowarzyszenia Filozofów Chrześcijańskich), ks. dr Manuel Barrios Prieto (Sekretarz Generalny COMECE), dr Massimiliano Signifredi (koordynator ds. uchodźców rzymskiej Wspólnoty Sant’Egidio), Nedim Useinow (przewodniczący Rady Koordynacyjnej Światowego Kongresu Tatarów Krymskich w Polsce). Rozmowę poprowadził Jan Tombiński, były ambasador RP, były ambasador Unii Europejskiej.

Uczestnicy panelu zastanawiali się m. in., jak Kościoły instytucjonalne odpowiedziały na dramat wojny. Wskazywano na wagę modlitwy o pokój, praktyczny ekumenizm i dialog, działania humanitarne oraz wsparcie dla uchodźców. Omówiono także problem podzielonego na Ukrainie prawosławia.

„Ludzie a wojna – wpływ wojny na ludzkie postawy” to temat kolejnej dyskusji, w której udział wzięli dr Hanna Machińska ( z-ca rzecznika praw obywatelskich w latach 2017-2022), ks. prof. Andrzej Kobyliński (filozof, kierownik Katedry Etyki na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego), o. Siergiej Dmitrov (dyrektor ELEOS-Ukraine, kapelan wojskowy). Rozmowę poprowadził Bartosz Bartosik, (Więź).

O. Siergiej Dmitrov, dzieląc się swoim doświadczeniem wojny, podkreślił, że dla Ukraińców zaczęła się ona w 2014 r. „Dla nas, moich przyjaciół, Kościoła, wojna trwa już dziewiąty rok” – mówił, wyjaśniając, że podczas rewolucji na Majdanie wystąpiono w obronie wolności, wolności religijnej, godności, przeciw korupcji i z niezgodą na system totalitarny.

Dr Hanna Machińska wskazała na nieprawdopodobny pozytywny odzew społeczeństwa, spontaniczną organizację pomocy na ogromną skalę: „Każdy uważał, że to nasz patriotyczny obowiązek pomagania, organizowania nowego życia dla uchodźców. Ta wojna paradoksalnie wzmocniła postawy obywatelskie. Wiemy, że mamy siłę sprawczą. Że naszym obowiązkiem jest pomoc naszym braciom i siostrom w Ukrainie” – dodała.

Ks. prof. Kobyliński zauważył, że sam fakt wojny nie był dla niego zaskakujący, a jej skala, wojenna konwencjonalność i brutalność. Przekonywał, że ta wojna przywróciła sytuację z zimnej wojny, zwłaszcza w przypadku tzw. krajów trzeciego świata, po opuszczeniu przez Amerykanów Afganistanu: „Dziś sympatia globalnego południa nie jest po stronie Ukrainy, Polski, a Moskwy. O tym warto pamiętać, bo to dotyczy też chrześcijan, katolików. Wystarczy zapytać katolików w Brazylii. To wyzwanie dotyczące wewnętrznego szukania równowagi w świecie chrześcijańskim i katolickim”.

– Mocno wybrzmiały słowa o. Dmytrieva o tym, że wojna jest papierkiem lakmusowym człowieczeństwa. Pod jej wpływem okazuje się, czy piękne słowa, jak szacunek do ludzkiego życia i godności, poszanowanie praw uchodźców, kobiet czy mniejszości, są hasłami tylko propagandowymi, czy treścią, za którą jesteśmy gotowi oddać życie. Większość Ukraińców od niemal 10 lat poświęca się w imię tych wartości – mówił KAI po dyskusji jej moderator, red. Bartosik.

Poruszono także temat „Słowo ma znaczenie – komunikacja w przestrzeni publicznej w czasie wojny”. W rozmowie udział wzięli prof. Ryszard Koziołek (rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach), gen. prof. Mieczysław Bieniek (były Zastępca Dowódcy NATO), Bogdan Klich (przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej Senatu RP), dr Dominik Héjj (politolog, redaktor naczelny portalu kropka.hu). Rozmowę poprowadził ks. Kazimierz Sowa.

Prof. Ryszard Koziołek omówił rolę edukacji w komunikacji wojnie. Zwrócił uwagę na perspektywę językoznawczą – sposobu, w jaki podczas wojny używa się języka i jak się nim zarządza. Jako przykład podał słowo „śmierć”, które inne znaczenie ma w zależności od tego, o którą stronę frontu chodzi. Wskazał także, że przyjęta narracja wojenna jest też kwestią przekonania do siebie sojuszników, w czym sukces odniosła Ukraina. „Słowa na wojnie stają się bronią” – przekonywał, wskazując na ogromną rolę literatury świadectwa i doświadczenia.

Gen. Bieniek potwierdził, że słowa mają ogromne znaczenie. „Są jak kule – raz wystrzelonych nie da się zawrócić” – mówił. Omówił działania i strategie dezinformacyjne, wyjaśniając kiedy dlaczego nie można ukazywać pełnego obrazu prowadzonych wojskowych operacji. Omówił także strategiczną komunikację NATO.

Tradycyjnie już na uroczystej gali w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w krakowskich Sukiennicach wręczono nagrody In Veritate Fundacji im. Bp Tadeusza Pieronka. Tegoroczni laureaci to przewodnicząca Parlamentu Europejskiego, Roberta Metsola, która otrzymuje nagrodę za osobiste i polityczne zaangażowanie na rzecz skutecznego działania w obronie fundamentalnych wartości Unii Europejskiej, w tym pokoju i wsparcia ofiar rosyjskiej agresji na Ukrainie. Drugim laureatem Nagrody jest ks. Adam Boniecki, który, jak podkreślono, w polskim Kościele od lat będący głosem wolności, odpowiedzialności i otwarcia na innych. Spotkanie poprowadził ks. Kazimierz Sowa.

Europoseł Andrzej Halicki wygłosił laudację ku czci Roberty Metsoli. Podkreślił, że to postać szczególna i wymykającą się stereotypom. „Matka czterech synów. Zaraz po studiach założyła rodzinę, co nie przeszkodziło jej w działalności politycznej i społecznej. Ma bardzo konserwatywne poglądy, jednak dzięki rzetelnej pracy zyskała akceptację prawej i lewej strony” – mówił, podkeślając, że jest znakomitą negocjatorką. Streścił jej przesłanie w słowach „żyć w jednej, bezpiecznej, wspólnej, bez granic, troszczącej się o wszystkich wspólnej Europie”.

Zwrócił także uwagę na jej walkę o wolność mediów w swoim i innych europejskich krajach, również w Polsce. „Polskę ma w sercu, ale i wszystko, co z naszym społeczeństwem jest związane – Ojciec Święty, Solidarność. Znakomicie zna naszą historię” – mówił A. Halicki.

Laudację ku czci ks. Adama Bonieckiego, laureata Nagrody im. bp. Tadeusza Pieronka „In Veritate”, wygłosił Zbigniew Nosowski. Wskazując na znaczenie prawdy w misji ks. Bonieckiego, oprócz kapłaństwa zwrócił uwagę na dziennikarstwo: „dla każdego dziennikarza prawda jest (a może raczej: była lub powinna być?) podstawowym punktem odniesienia”. Uzasadniając przyznanie nagrody za zasługi „w łączeniu wartości chrześcijańskich i europejskich” red. Nosowski stwierdził: „Powiem tylko o jednej wartości – niewątpliwie chrześcijańskiej, niewątpliwie ludzkiej, oby także europejskiej. Chodzi mi o miłość bliźniego. I powiem to w powiązaniu z osobą ubiegłorocznej laureatki tej nagrody – dr. Hanny Machińskiej, wówczas jeszcze zastępczyni rzecznika praw obywatelskich. W laudacji dla niej ks. Alfred Wierzbicki podkreślał jej troskę o humanitarne traktowanie wszystkich uchodźców i migrantów. Podejście ks. Adama Bonieckiego do tej kwestii jest podobne. On mówi jasno: ‚władza ma swój interes w tym, żeby się nie zgadzać na przyjmowanie uchodźców. A Kościół ma wezwanie ewangeliczne, z którego nie może zrezygnować. I ma świadomość nasz Laureat, że tym sposobem rzuca wyzwanie polityce i polskiej, i europejskiej’”.

Słowa pozdrowienia i gratulacji do drugiego laureata, ks. Adama Bonieckiego, skierował kard. Grzegorz Ryś. Stwierdził, że nagrodę In Veritate otrzymują ludzie budujący mosty, a redaktor senior „Tygodnika Powszechnego” z pewnością do nich należy i pełni rolę mostu. Hierarcha dodał żartobliwie, iż nie jest to łatwa funkcja, gdyż w czasie wojny mosty są jako pierwsze bombardowane. Zwrócił także uwagę na posługę ks. Bonieckiego w konfesjonale. Nawiązując do portretu papieża Franciszka wiszącego w tle, kard. Ryś stwierdził: „To, co ks. Adam robi, jest w absolutnym, najwłaściwszym nurcie ortodoksji Kościoła. Takie jest nauczanie papieży. Takie jest nauczanie Franciszka, takie jest nauczanie Benedykta, takie jest nauczanie Jana Pawła II, którego ks. Adam był bliskim znajomym. Takie jest nauczanie Pawła VI. To, co ks. Adam robi, nie jest żadną ekstrawagancją, ani oryginalnością i wyjątkowością. On robi to, co wszyscy powinniśmy w Kościele robić. I za to w szczególności dziękuję”.

Więcej informacji znaleźć można na stronie: www.fundacjapieronek.eu

Organizator:
Fundacja im. bp. Tadeusza Pieronka
Współorganizatorzy:
Fundacja Roberta Schumana w Luksemburgu
Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci) w PE
Delegacja Polska we Frakcji Europejska Partia Ludowa (Chrześcijańscy Demokraci) w PE
Komisja Konferencji Biskupów Unii Europejskiej (COMECE)