Zmarł przywódca buddyjski, filozof i polityk Daisaku Ikeda

Japońskie i światowe środki przekazu (np. „New York Times” z 29 listopada) wiele uwagi poświęcają zmarłemu 15 listopada w wieku 95 lat czołowemu politykowi buddyjskiemu Daisaku Ikedzie. Ten filozof i pisarz od 1975 stał na czele świeckiego ruchu Soka Gakkai International – siostrzanego wobec religijnej organizacji Soka Gakkai, liczącej ok. 2,8 mln wyznawców w 192 krajach, m.in. w Polsce.

Ikeda starał się szerzyć „buddyjską kulturę pokoju” na całym świecie i wpływać na decyzje japońskich i światowych polityków, m.in. w Chinach. Jednym z największych jego osiągnięć życiowych, obok kierowania wspomnianym stowarzyszeniem, było stworzenie w 1964 liczącej się w japońskim świecie politycznym partii Komeito, czyli „Czystego Rządu”. Ta oparta na zasadach buddyjskich partia powstała m.in. po to, aby wyrazić antywojenne nastawienie i nastroje Japończyków oraz aby reprezentować ludzi „skrzywdzonych w społeczeństwie”. Niemniej jednak do dziś popiera ona niezmiennie rządzącą prawie nieprzerwanie od 1955 (od 2009 przez 4 lata rządziła Partia Demokratyczna) Partię Liberalno -Demokratyczną.

Dużym osiągnieciem politycznym Ikedy były skuteczne działania na rzecz uznania przez Japonię Chińskiej Republiki Ludowej. W 1972 oba kraje nawiązały ze sobą stosunki dyplomatyczne. Dwa lata później Ikeda poleciał do Pekinu, aby spotkać się tam m.in z premierem Zhou Enlaiem, którego odwiedził w tamtejszym szpitalu, w którym przebywał chory na raka pierwszy szef rządu ChRL. Japoński przywódca buddyjski często odwiedzał Chiny. Np. w 1980 spotkał się z ówczesnym premierem Hua Guofengie (1921-2008).

Kierowany przez Ikedę buddyjski ruch Soka Gakkai (Stowarzyszenie Tworzenia Wartości) jest nastawiony na uczenie wartości buddyjskich, począwszy od szkół podstawowych, a kończąc na uniwersytetach. Niektóre uczelnie prowadzone przez ten ruch znajdują się za granicą, głównie w USA, np. Kolegium Nauk Humanistycznych w Aliso Viejo w Kalifornii. Ikeda przemawiał też kilkakrotnie na różnych uczelniach amerykańskich. W 1996 wygłosił przemówienie na uniwersytecie Columbia, w którym nawoływał do tego, aby „programy oświatowe przyczyniały się do tworzenia pokoju na świecie”.

Ikeda lubił pisać książki i artykuły a nawet wiersze na temat pokoju, kultury i wychowania w oparciu o założenia wywodzące się z buddyzmu odłamu Nichirena Daishōnina. W sumie napisał ich ok. 250 prac. Był wielokrotnie wyróżniany tytułami honorowymi, w tym doktoratami honoris causa licznych uczelni na całym świecie. W 1983 roku otrzymał nagrodę pokojowa ONZ.

Działający od 40 lat w Japonii polski dominikanin o. Pawel Janociński wspomina niezwykłą ekspansywność Soka Gakkai, zwłaszcza pod koniec lat dziewięćdziesiątych, gdy Ikeda był u szczytu swej kariery. „Nie mogłem nadziwić się ilości zdjęć pokazywanych np. w wagonach kolejowych w formie ogłoszeń, które przedstawiały go z różnymi znanymi na świecie ludźmi: politykami, naukowcami, pisarzami itd.: w Moskwie, Waszyngtonie i w innych miejscach. Raz nawet pojawiła się tam chyba Warszawa. Kilka razy można go było zobaczyć z kardynałami i chyba raz ze św. Janem Pawłem II” – opowiada zakonnik.

Nawiązując do faktu, iż szereg budynków Soka Gakkai mieści się przy tokijskiej stacji Shinanomachi, powiedział, że można tam było spotkać „całe pochody różnokolorowych wyznawców Buddy, którzy specjalnie przybywali do Tokio, jak muzułmanie do Mekki”. O. Janociński zwrócił uwagę, że właśnie wśród tych wielu gmachów buddyjskich niczym inna odmiana drzewa w jakimś parku „znajduje się nasze Centrum Katolickie”, którym do niedawna zarządzał zmarły niedawno bp Paul Kazuhiro Mori (1938-2023) „a ja prowadziłem tam zajęcia z grupami studiującymi Biblię”.

„Kilka razy rozmawialiśmy z biskupem m.in. na temat przebudowy gmachu ze względu na pęknięcia, spowodowane trzęsieniami ziemi, których tu nie brakuje. I dowiedziałem się wówczas, że ta niezwykle prężna i bogata organizacja wielokrotnie próbowała wykupić grunt, na którym stoi nasze Centrum, oferując niebotyczne kwoty. Biskup nigdy jednak nie dał się na to skusić” – powiedział polski zakonnik.

Daisaku Ikeda urodził się 2 stycznia 1928 w Tokio. Był pisarzem i filozofem, autorem licznych powieści, esejów i wierszy, głosił wykłady i brał udział w dyskusjach nt. pokoju, kultury i wychowania w oparciu o założenia wywodzące się z Nichirena Daishōnina – jednego z nurtów buddyjskich. Zmarł 15 listopada br. w Tokio.