Co ósmy mieszkaniec Ziemi jest niedożywiony

Do włączenia we współpracę międzynarodową „kategorii miłości” – pojmowanej jako bezinteresowność, równe traktowanie, solidarność, kultura daru, braterstwo i miłosierdzie, zachęcił papież Franciszek podczas poniedziałkowej wizyty w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). Była ona związana z obchodami 16 października Światowego Dnia Żywności.

Ojciec Święty zaznaczył, że jego propozycja oznacza miłowanie braci, podejmując inicjatywę i nie czekając na wzajemność. Podkreślił, że jest to zasada ewangeliczna, która znajduje się również w wielu kulturach i religiach. Zatem dyplomacja i instytucje międzynarodowe powinny sprawiać rozwój i organizować tę zdolność miłowania, gdyż jest to zasadniczy sposób zapewniający nie tylko bezpieczeństwo żywnościowe, ale także bezpieczeństwo ludzkie w jego globalnym aspekcie – stwierdził Franciszek.

Papież wskazał, że nie można się ograniczać do działań uzależnionych od innych instytucji czy osób ani motywowanych litością. „Miłość bowiem inspiruje, a sprawiedliwość jest zasadniczym warunkiem sprawiedliwego ładu społecznego między różnymi organami, które zechcą podjąć ryzyko wzajemnego spotkania” – powiedział. Franciszek dodał, że miłowanie oznacza sprawianie, aby każdy kraj zwiększał produkcję i osiągnął samowystarczalność żywnościową. „Miłowanie przekłada się na obmyślanie nowych wzorców rozwoju i konsumpcji, przyjęcie polityki, która nie pogarsza sytuacji mieszkańców krajów najsłabiej rozwiniętych, ani ich uzależnienia zewnętrznego. Miłowanie oznacza rezygnację z dalszego dzielenia rodziny ludzkiej na tych, którzy mają nadmiar oraz tych, którym brakuje tego, co niezbędne” – stwierdził Ojciec Święty.

Papież stanowczo przeciwstawił się próbom ograniczenia liczby mieszkańców ziemi i fałszywej tezie, jakoby mogło to zapewnić wyżywienie wszystkim ludziom. Wezwał natomiast do proponowania zmiany stylu życia, wykorzystywania zasobów, kryteriów produkcji i konsumpcji. Zauważył, że wiele żywności ulega marnotrawstwu.

Franciszek odniósł się także do obecnego kryzysu migracyjnego. Zaznaczył, że wymaga on skoordynowanych i systematycznych działań międzyrządowych, prowadzonych zgodnie z obowiązującymi normami międzynarodowymi, przenikniętych miłością i inteligencją. Ich celem powinno być spotkanie narodów, ubogacające wszystkich i rodzące jedność i dialog, a nie wykluczenie i słabość.

„Kościół katolicki, ze swymi instytucjami, posiadając bezpośrednią i konkretną znajomość sytuacji, którym trzeba stawić czoła oraz potrzeb, które trzeba zaspokoić, pragnie bezpośrednio uczestniczyć w tym wysiłku, na mocy swojej misji, która prowadzi go do miłowania wszystkich i zobowiązuje też do przypominania osobom posiadającym odpowiedzialność państwową lub międzynarodową możliwie najszerszy obowiązek zaspokajania potrzeb najbiedniejszych” – powiedział na zakończenie swego długiego przemówienia Ojciec Święty.

„Musimy odpowiedzieć na imperatyw, według którego dostęp do pożywienia to prawo dla wszystkich. Nikt nie może być z tego prawa wykluczony!” – napisał w poniedziałek na Twitterze papież Franciszek. Zgodnie z danymi ONZ ds. Wyżywienia i rolnictwa (FAO) 870 mln ludzi na świecie jest niedożywionych. Oznacza to, że co ósmy mieszkaniec Ziemi nie ma dostępu do ilości pożywienia wystarczającej, aby zaspokoić głód i prowadzić aktywne życie społeczne i zawodowe. Paradoksalnie to ludność wiejska, w przeważającej większości utrzymująca się z rolnictwa, stanowi aż 3/4 światowej rzeszy osób żyjących w ubóstwie i cierpiących niedożywienie

Powodem takiej sytuacji nie jest niedostatek żywności na świecie. Według FAO, co roku na śmietniki trafia 1,3 mld ton jedzenia, co równe jest jednej trzeciej żywności wyprodukowanej na naszej planecie. Co więcej, zgodnie z szacunkami Światowej Organizacji Zdrowia 1,4 mld mieszkańców Ziemi dotyka problem nadwagi, która najczęściej spowodowana jest nieprawidłowym żywieniem w połączeniu z niedostateczną ilością ruchu.

Polska

W Polsce wciąż borykamy się z problemem niedożywionych dzieci. Szczególnie trudna sytuacja panuje na tzw. terenach popegeerowskich, gdzie większość dorosłych jest bezrobotna, a warunki socjalno-bytowe są bardzo trudne. Z pośród krajów Unii Europejskiej Polska jest jednym z tych, o najwyższej stopie ubóstwa wśród dzieci. Co piąte dziecko w Polsce nie ma dostępu do podstawowych dóbr, które umożliwiają mu zaspokojenie elementarnych potrzeb i jego prawidłowy rozwój. Plasuje to Polskę na szóstym miejscu spośród 29 krajów europejskich.

O pełne wykorzystanie produktów spożywczych walczą Banki Żywności. Tworzą system, w którym wszelkie nadwyżki, dzięki hojności darczyńców, mogą być błyskawicznie przekazane osobom najbardziej potrzebującym. Z okazji Światowego Dnia Żywności Banki Żywności organizują ponad 30 wydarzeń specjalnych w całej Polsce. Są to happeningi, warsztaty kulinarne lub konferencje. Wydarzenia są organizowane z myślą o dzieciach i młodzieży, aby zmieniać nawyki i zachęcać do ograniczania marnowania żywności oraz odżywiać się prawidłowo. Spotkania odbywają się, m.in. w Białymstoku, Ciechanowie, Elblągu, Gdańsku, Gorzowie Wlkp., Kielcach, Olsztynie, Radomiu, Łodzi, Opolu i Toruniu.

Od 1998 r. Polska Akcja Humanitarna prowadzi program dożywiania dzieci „Pajacyk”. Program przeznaczony jest dla dzieci objętych obowiązkiem szkolnym, które z różnych przyczyn nie są objęte wsparciem Ośrodków Pomocy Społecznej w zakresie dożywiania, a takiego wsparcia potrzebują. Program realizowany jest za pośrednictwem szkół i świetlic środowiskowych, którym przekazywane są środki finansowe na dożywianie podczas trwania roku szkolnego. Program realizowany jest na terenie całej Polski. W ramach programu dożywiania PAH w 2016 r. sfinansowano ze środków zebranych w ramach programu Pajacyk ok. 280 tys. posiłków dla dzieci i młodzieży szkolnej.

W walkę z głodem aktywnie włącza się również Caritas Polska. 30 czerwca br. wolontariusze i pracownicy Caritas w 25 diecezjach w Polsce wydali osobom potrzebującym ostatnie paczki w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa. Od sierpnia 2016 r. 11 382 ton artykułów spożywczych o wartości 51 mln 864 tys. 349 zł i 35 gr. trafiło do 226 732 osób ubogich zakwalifikowanych do programu.

Pomoc można było uzyskać w 708 punktach wydawania żywności. Głównie były to parafie, ośrodki pomocy społecznej, jadłodajnie i placówki prowadzone przez Caritas oraz inne współpracujące organizacje. Organizacje Partnerskie Lokalne Caritas wydały 984 101 paczek żywnościowych. Szczególną pomocą żywnościową podczas realizacji Podprogramu 2016 objęte były rodziny wielodzietne i dysfunkcyjne, które oczekiwały zwiększonej ilości produktów żywnościowych.

Caritas przeprowadziła także w ostatnim czasie akcję „Kromka Chleba dla sąsiada” mająca na celu konkretnie wesprzeć w przeżywaniu codzienności samotne osoby starsze oraz uwrażliwić społeczeństwo na ich los. 19 września odbyła się zbiórka żywności. Wolontariusze Caritas zebrali ponad 41 tys. kg żywności, która została przekazana w postaci paczek dla 5000 starszych, potrzebujących osób.

Czytaj także: Trwa kampania Caritas Polska „Kromka Chleba dla Sąsiada”

Obszary szczególnie dotknięte głodem na świecie to obecnie Sudan Południowy, Jemen oraz, tak zwany, Róg Afryki, do którego zalicza się przede wszystkim Somalię i Etiopię, a w rozszerzonym rozumieniu także kraje z nimi sąsiadujące, jak Kenia czy Dżibuti.

Sudan Południowy

20 lutego World Food Program i inne agencje ONZ ogłosiły stan klęski głodu w niektórych regionach Sudanu Południowego. O pilną pomoc żywnościową dla milionów mieszkańców tego kraju, „skazanych na śmierć głodową”, zaapelował też papież Franciszek. W czerwcu stan klęski głodu został odwołany, jednak sytuacja jest nadal krytyczna. Na granicy głodu jest około 6 mln ludzi – 50% populacji kraju. W regionach Jonglei i Unity odsetek osób zagrożonych głodem przekracza 60%.

Sudan Południowy jest najmłodszym krajem na świecie, niepodległym od 2011 roku. Wciąż rozdarty jest konfliktami wewnętrznymi i wojną domową, a cenę za załamanie ekonomii ponoszą przede wszystkim najubożsi mieszkańcy. Do problemów tego kraju dochodzi także susza, jaka dotknęła region. Susza oraz wewnętrzne przesiedlenia i migracje spowodowane przemocą uniemożliwiły wielu ludziom zebranie plonów w roku 2016, a obecnie zagrażają kolejnym zbiorom.

Wskutek przemocy i braku poczucia bardzo wiele osób musiało opuścić swoje domy – według szacunków ONZ problem ten dotyczy ponad 3,4 mln mieszkańców Sudanu Południowego. Prawie 2 mln z nich przebywają nadal na terenie kraju, ale nie mają dostępu do swoich domów czy pól uprawnych, stanowiących jedyne źródło utrzymania. Pozostali przebywają jako uchodźcy w sąsiadujących krajach.

Etiopia i Kenia

Etiopię i Kenię w tym roku dotknęła najpoważniejsza od wielu lat susza, która sprawiła, że liczba osób potrzebujących pomocy humanitarnej w obu tych krajach przekroczyła 10 mln i ciągle rośnie. Susza spowodowana jest zmianami klimatycznymi. Przede wszystkim brakuje wody i podstawowych produktów żywnościowych. Susza paraliżuje rolnictwo i hodowlę zwierząt, uniemożliwia zbiory. Oba kraje są także celem ucieczki uchodźców z krajów sąsiadujących, takich jak Erytrea, Sudan Południowy czy Somalia. Jest to dodatkowe obciążenie, szczególnie odczuwalne w sytuacji klęski suszy.

Somalia

Klęska głodu w Somalii w 2011 r. spowodowała śmierć 260 tys. osób. Niestety, wydaje się, że ta historia może się powtórzyć, gdyż dwie ostatnie pory deszczowe nie przyniosły wystarczających opadów, a susza prawdopodobnie będzie trwała. Pomocy humanitarnej już teraz potrzebuje ponad 6 mln ludzi, a więc połowa somalijskiej populacji.

Jemen

Jemen był zawsze jednym z najuboższych krajów arabskich, a tocząca się obecnie wojna doprowadziła kraj do dramatycznej sytuacji humanitarnej. Obecnie Jemen jest odcięty od dostaw żywności. Kraj jest na granicy głodu, szacuje się, że 60% mieszkańców nie wie, skąd wziąć jedzenie na kolejny posiłek. Katastrofalny jest także stan wodno-sanitarny, powodujący choroby – odnotowano już ponad 400 tys. przypadków zachorowań na cholerę.